Indijska kompanija Reliance Industries, vlasnik najvećeg rafinerijskog kompleksa na planeti, obnovila je kupovinu ruske sirove nafte nakon kratkog zastoja.
Prema informacijama koje prenosi Bloomberg, pozivajući se na izvore upoznate sa poslovima, isporuke su ponovo usmerene ka rafinerijama u indijskoj saveznoj državi Gudžarat, po sniženim cenama i preko dobavljača koji nisu obuhvaćeni zapadnim sankcijama.
Povratak ruskih barela u Džamnagar
Prema navodima izvora, vlasnik ogromnog rafinerijskog postrojenja u Džamnagaru zaključio je ugovore sa kompanijom RusExport. Nafta se transportuje tankerima klase Aframax, koji se najčešće koriste za snabdevanje regionalnih tržišta.
Iako se na prvi pogled radi o rutinskoj trgovačkoj odluci, povratak Reliancea ima znatno šire implikacije. Tržišni akteri tumače ovaj potez kao signal da bi pad indijskog uvoza ruske nafte mogao biti prepolovljen već tokom tekućeg meseca, kako procenjuju zvaničnici i analitičari na koje se poziva Bloomberg.
Tržište reaguje na promenu pravca
Odluka Reliancea dolazi u trenutku kada je ranije zabeležena neuobičajena situacija na globalnim pomorskim rutama: tankeri sa ruskom naftom gomilali su se kod kineske obale, dok su troškovi transporta iz ruskih luka pali na oko 34 dolara po barelu. U takvim okolnostima, povratak velikog kupca automatski menja ravnotežu ponude i tražnje.
Istovremeno, reakcije indijskih rafinerija nisu bile jedinstvene. Deo njih je u novembru privremeno obustavio kupovine nakon što su Sjedinjene Američke Države uvele sankcije kompanijama Rosnjeft i Lukoil.
Ko je nastavio, ko je pauzirao
Za razliku od rafinerija koje su reagovale oprezno, druge su nastavile sa uvozom bez većih prekida. Državna kompanija Indian Oil i Nayara Energy, u kojoj Rosnjeft ima vlasnički udeo, nisu zaustavljale tokove. Iz Indian Oila je poručeno da će rusku naftu nastaviti da kupuju, ali isključivo od dobavljača koji nisu pod sankcijama.
Paralelno s tim, finansijske i energetske institucije beleže zanimljiv trend. Prema procenama Goldman Saksa i Međunarodne agencije za energiju, broj novih kompanija koje se pojavljuju kao dobavljači ruske nafte raste. Dok su Rosnjeft i Lukoil smanjili izvoz za oko 1,1 milion barela dnevno, novi akteri su gotovo u istom obimu, oko milion barela dnevno, popunili nastalu prazninu.
Sankcije i prilagođavanje tržišta
Ovi pomaci dešavaju se u kontekstu prvih sankcija koje je američki predsednik Donald Tramp uveo protiv Rusije, a koje su pogodile ključne energetske kompanije i naišle na odobravanje zapadnih saveznika Ukrajine. Ipak, tržište je na nova ograničenja reagovalo znatno mirnije nego što se očekivalo.
Procene dela stručne javnosti ukazuju da će glavni kupci ruske nafte formalno pokazivati distancu, ali uglavnom privremeno. Kako objašnjava Igor Juškov, vodeći analitičar Fonda za nacionalnu energetsku bezbednost i stručnjak Finansijskog univerziteta pri vladi Rusije, suština trgovine ostaje nepromenjena, dok se prilagođavaju logistika i posredničke šeme.
Sličan stav, ali sa izraženijom dozom skepticizma, iznosi i Sergej Vakulenko, viši istraživač berlinskog Centra Karnegi. On ocenjuje da bi veliki kineski i indijski prerađivači mogli kratkoročno da demonstriraju spremnost na povlačenje iz poslova sa Rosnjeftom i Lukoilom, pre svega radi smanjenja političkog pritiska.
U takvom okruženju, povratak Reliance Industriesa na rusku naftu potvrđuje obrazac koji se sve češće ponavlja: globalno energetsko tržište se prilagođava sankcijama, ali odluke i dalje donosi na osnovu cene, dostupnosti i profita, a ne političkih poruka.
