Kontrola teritorija postala je jedna od glavnih prepreka ka postizanju mirovnog sporazuma Ukrajine i Rusije.
Početni predlog Sjedinjenih Američkih Država podrazumevao je da kijevske snage napuste takozvani “pojas tvrđava” na zapadu Donjecke oblasti – lanac gradova koji su ključni za odbranu Ukrajine. To je uslov koji ukrajinski lideri ne mogu da prihvate.
Rusija je pokušavala da osvoji gradove Slavjansk, Kramatorsk, Družkovku i Konstantinovku još od 2014. godine, kada su proruski separatisti nakratko preuzeli kontrolu nad glavnim administrativnim zgradama u tim mestima, ali su ih ukrajinske trupe odbile.
Gradovi-tvrđave prostiru se na oko 50 kilometara duž auto-puta H-20, koji polazi iz Marijupolja na jugu i završava se u Slavjansku na severu, predstavljajući vitalnu liniju snabdevanja ukrajinske armije. Ta mesta ostala su ključna tačka ukrajinske odbrane u ovom ratu.
Ukrajina je 2024. godine potrošila više od milijardu dolara na fortifikacije, a veliki deo tih utvrđenja izgrađen je upravo oko četiri grada-tvrđave u Donjecku.
One uključuju opsežnu mrežu rovova, protivtenkovske jarkove, redove betonskih piramida poznatih kao „zmajevi zubi”, bodljikavu žicu i minska polja. Ruska armija moraće da plati izuzetno visoku cenu da bi probila ukrajinske fortifikacije.
Bez “pojasa tvrđava”, ostatak Donbasa pao bi u ruske ruke
Pojas tvrđava u Donjecku nalazi se i na geografski povoljnijem položaju, na većoj nadmorskoj visini od ostatka regiona, što dodatno otežava napredovanje ruskih snaga, navodi se u analizi “Wall Street Journala”. Teritorija pod ukrajinskom kontrolom zapadno od četiri grada je niža i ravnija od područja oko tvrđava. Ako Ukrajina prepusti kontrolu nad pojasom tvrđava, njenim snagama biće mnogo teže da zaustave ruske trupe.
Mnogi analitičari smatraju da bi Rusija, zauzimanjem ta četiri grada, najverovatnije mogla da osvoji i preostali deo Donjecka koji trenutno ne kontroliše (oko 30% ukupne teritorije regiona). Prvobitni mirovni plan administracije Donalda Trampa predviđao je predaju teritorije u Donbasu koju su Rusi godinama pokušavali da osvoje – uslov koji Kijev ni pod kojim okolnostima ne može da prihvati.
150.000 vojnika za završni juriš na Pokrovsk
Rusija je nedavno objavila da je zauzela Pokrovsk, grad južno od pojasa tvrđava, ali su Ukrajinci to negirali. Grad je više od godinu dana odolevao opsadi ruskih snaga, koje su za pokušaj njegovog osvajanja upotrebile 150.000 vojnika, prema navodima ukrajinskih vlasti.
U završnom jurišu na Pokrovsk, koji je pre rata imao 60.000 stanovnika, Rusija se gotovo potpuno odrekla tenkova i oklopnih vozila zbog opasnosti od ukrajinskih eksplozivnih dronova. Ruski vojnici koristili su motocikle da bi napredovali što brže i bili teže mete, pa su morali da zauzimaju grad zgradu po zgradu.
Foto: Министерство обороны Российской Федерации
Ruska vojska pretrpela je ogromne gubitke, ali je zauzimanje Pokrovska važna pobeda za snage Moskve. To bi omogućilo Putinu da tvrdi da ništa ne može zaustaviti napredovanje ruskih trupa – ključni faktor u njegovim pregovorima sa Trampom.
