Kinesti vazduhoplovni inženjeri tvrde da su završili prvi na svetu mlazni dron sa vertikalnim poletanjem i sletanjem (VTOL), sposoban za lansiranje sa gotovo bilo kog ratnog broda i prelazak u brzi, dugodometni krstareći let.
Ova letelica, koja kombinuje sposobnosti helikoptera i brzinu mlaznjaka, razvijana je punih deset godina, od 2015. do 2025. godine, a stabilan dizajn postignut je već 2019.
Dron je delo istraživačkog tima sa Beihang univerziteta u Pekingu, koji predvode vanredni profesori Vang Jaokun i Ćju Juting. Ova institucija nalazi se među kineskim istraživačkim centrima koji su na meti američkih sankcija zbog povezanosti sa vojnom tehnologijom.
Za razliku od američkog XQ-58A Valkira drona, koji zahteva dugu pistu ili palubu nosača aviona, kineski model spaja vertikalni uzgon rotora i brzinu turbo-mlaznog motora u jednom trupu. Time se omogućava operativna upotreba sa razarača, fregata i amfibijskih brodova koji nemaju piste.
Dizajn koristi male rotore za poletanje i sletanje, dok za krstareći let aktivira kompaktan turbo-mlazni motor. Inovativni patentirani sistem uvlačenja rotora smanjuje aerodinamički otpor za do 60% u odnosu na klasične VTOL dronove. Kada rotori više nisu potrebni, oni se zatvaraju unutar aerodinamičnog kućišta, čime dron dobija profil sličan standardnim mlaznim letelicama.
Letelica je projektovana da poleti i sleti čak i po teškom moru. Trup je izrađen od T-700 karbonskih vlakana ojačanih specijalnim smolama, što mu daje čvrstoću uz minimalnu masu. Posebni termo-štitovi štite delove izložene mlazu motora i izdržavaju temperature preko 700°C.
Testovi su pokazali da dron mase 45 kilograma bez problema dostiže brzinu od 230 km/h, uz potpuno stabilan prelazak iz lebdenja u horizontalni let.
Prema javnim podacima Beihang univerziteta, ovaj dron je osmišljen za koordinisane operacije više letelica, izviđanje velikom brzinom i vertikalno poletanje sa brodova bez pista. Kineski vojni analitičari tvrde da bi mogao da se koristi u rojnom napadu, prodiranju kroz neprijateljsku PVO mrežu, izviđanju u realnom vremenu i izvođenju preciznih udara, nakon čega bi se vratio na matični brod.
-Ovo pretvara svaki veliki ratni brod u naprednu operativnu bazu. Neprijatelj nikada ne može predvideti odakle će doći sledeći udar, izjavio je jedan kineski vojni ekspert.
Takva fleksibilnost posebno bi koristila kineskoj mornarici u Pacifiku i Indijskom okeanu, gde bi mogla da vrši stalne patrole i brzo reaguje na promene situacije.
Ipak, dizajn ima i svoje nedostatke. Tokom krstarećeg leta, čak i kada su rotori zatvoreni, oni dodaju težinu i smanjuju prostor za gorivo i naoružanje. Tokom vertikalnog leta, turbo-mlazni motor i sistem za gorivo ostaju neaktivni, ali i dalje povećavaju masu. Zbog toga je domet i nosivost manji nego kod čistih mlaznih dronova poput Global Hawk ili XQ-58A.
Prema analitičarima, kineski VTOL dron će biti najkorisniji za izviđačke misije, elektronsko ratovanje i lake udare, a manje pogodan za teške udarne operacije.
Ovo otkriće dolazi u trenutku pojačane američko-kineske tenzije u Indo-Pacifiku. SAD i njihovi saveznici pažljivo prate kineske pomorske inovacije, jer ovakav dron može značajno da poveća operativni domet kineske mornarice, posebno u kriznim zonama poput Tajvanskog moreuza ili Južnog kineskog mora.
Ukoliko bude uveden u masovnu proizvodnju, kineski jet VTOL dron bi mogao postati ključna komponenta modernih mornaričkih operacija i ozbiljan izazov zapadnim flotama.
Podsetimo, Kina je prošle godine porinula veliki desantni brod prvi u svojoj klasi na svetu, sa mogućnostima nosača aviona i dronova poput ovog, Sičuan (Tip 076).
Alo.rs
